In de winter en het voorjaar kun je ze het beste waarnemen: de tafeleendjes. De mannetjes zien er prachtig uit met hun grijze dekje en kastanjebruine kop met daarin een indrukwekkend oog. De vrouwtjes zijn minder opvallend en daarom lijkt het of er meer mannetjes dan vrouwtjes rondzwemmen in de Wieden. Maar lijkt dit nu zo of is het zo? Uit een recente telling in Nederland blijkt dat er inderdaad significant meer mannetjes dan vrouwtjes tafeleend zijn en wel 70% mannetjes tegenover 30% vrouwtjes. Waardoor zou dit komen?

 

Op de middelbare school leer je bij de erfelijkheidsleer dat er evenveel kans bestaat op de geboorte van een jongetje als van een meisje. Dit is niet helemaal waar. Bij de mens worden meer jongens dan meisjes geboren, maar omdat de sterfte bij mannen groter is dan bij vrouwen, halen de vrouwen de mannen uiteindelijk in. Kijk maar eens in een bejaardenhuis. Toch zijn er op de wereld 60 miljoen meer mannen dan vrouwen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat in sommige culturen jongetjes belangrijker worden gevonden dan meisjes. In China bijvoorbeeld, waar slechts 1 kind per gezin werd toegestaan, werden meisjes vermoord of geaborteerd, wat heeft geleid tot een mannenoverschot van 40 miljoen mannen.

 

Het kan echter nog wonderlijker. De sociale omgeving heeft ook invloed op het krijgen van zonen. Dominante leeuwen in de natuur krijgen meer zonen. In dierentuinen waar de minder dominante mannetjes zich kunnen voortplanten worden meer dochters geboren. Onderzoek aan 400 miljardairs (dominante mannetjes?) toont aan dat in deze groep de kans op het krijgen van zonen groter is dan bij ons armoedzaaiers.

 

Het kan nog gekker. Bij veel schildpadden en alligators bepaalt de temperatuur van de eieren wat er uit het ei komt. Hoge temperaturen zorgen bij schildpadden voor meer vrouwtjes en bij alligators voor meer mannetjes. Voor deze soorten kan de opwarming van de aarde een probleem worden. De witte haai doet het weer anders; wanneer een mannetje een bepaalde grootte heeft bereikt, kan hij zich ombouwen tot vrouwtje. Als je als vrouwtje dat gedoe van de mannetjes beu bent, dan kun je je ook ongeslachtelijk voortplanten. Deze methode van onbevlekte ontvangenis vindt je bij o.a. reptielen en de nakomelingen zijn dan voor het merendeel vrouwelijk. Deze bijzondere vorm van voortplanting is bij de mens slechts 1 maal gedocumenteerd.

 

U ziet, er zijn vele manieren om de man/vrouw verhouding in het dierenrijk te beïnvloeden. Wat de oorzaak van de scheefgroei bij de tafeleendjes is, is moeilijk te duiden. Men denkt aan predatie van de vrouwtjes tijdens de broedperiode, maar wie het weet mag het zeggen.

 

 

# Lament van de tafeleend

 

Ik val niet op tussen al die duizenden woerden en ben tot op het bot gedesillusioneerd

Mijn verenkleed en welbespraaktheid kunnen de dames niet bekoren

Een vruchtbaar leven met een sappig vrouwtje is mij niet beschoren

Ik heb toch alles wat een tafeleend kan wensen, waarom toch word ik niet meer begeerd?

 

Ik heb me nu bij een sterrenrestaurant gepresenteerd

en sta met grote letters op het feestelijk menu

Want op een rijke dis tussen kruimige aardappels met jus,

Word ik als tafeleend tenminste wel geapprecieerd 

 

Toean tjebok